Waxaa jirtey waqti aad u fog, ka hor intaanan laga sheekayn qarnigii koowaad, dhul fog oo la oran jiray Ifraaq, halkaasoo buuraha dhaadheer, dooxooyinka cagaaran, iyo wabiyada xasiloon ay ka dhigeen meel la jecel yahay in lagu noolaado. ku soo dhowow Sheeko Caruureed d
Dhulkaas waxaa ka talinaysay boqorad caan ah oo lagu naanaysi jiray Boqoraddii Reer Ifraaq. Magaceeda dhabta ah wuxuu ahaa Amran Bilan, laakiin codkeeda deggan, hadalkeeda xikmadaysan, iyo dabeecaddeeda u roon dadka ayaa sababay in la yiraahdo “Boqoraddii Reer Ifraaq”. Dadku waxay aaminsanaayeen in codkeedu daweeyo qalbiyada murugsan, naxariisteeduna ay damiso khilaafaadka.
Sheeko caruureed – Boqortooyo Nabadeed oo Qarka u Saaran Burbur
Boqoraddu waxay la wareegtay talada iyadoo aad u da’ yar, kaddib markii aabaheed, Boqor Khaliif, geeriyooday si lama filaan ah. Qoysaska boqortooyada qaarkood waxay u arkayeen in aanay gabadh yar ku habboonayn talada, balse dadka caadiga ah – beeraleyda, kalluumeysatada, haweenka, iyo carruurta – waxay arkeen iftiin cusub.
Sanadihii ugu horreeyay ee ay xukumi jirtay, Ifraaq waxay ahayd boqortooyo barwaaqo ah oo lagu ammaano caddaaladda, xasiloonida, iyo midnimada dadka. Laakiin mar kasta oo barwaaqo jirto, cidda neceb nabadda way soo koraan.
Dhibaato ayaa bilaabatay markii ay soo ifbaxeen khilaafaad gudaha ah: qaar ka mid ah odayaasha beelaha waxay bilaabeen in ay isu arkaan in aan la tixgelin; dhalinyaro qaar waxay muujiyeen caro iyo niyad-jab; waxaana jirey cadaawayaal bannaanka ka yimid oo doonayay inay ka faa’iideystaan kala qaybsanaanta.
Boqoraddu waxay dareentay in xaaladdu tahay mid halis ah. Laakiin halkii ay ka adeegsan lahayd ciidan xooggan, waxay dooratay waddo kale – waddadii nabadda.
Sheeko caruureed – La Kulanka Samsam:
Maalin maalmaha ka mid ah, iyadoo boqoraddu safar ku maraysay tuulo yar oo sabool ah, waxay aragtay gabar yar oo ku cayaareysa laamo qallalan iyo dhagxaan yaryar. Waxaa ka muuqday farxad, inkasta oo dharkeedu duugoobay. Gabadhaasi waxay ahayd Samsam.
Boqoraddu way istaagtay, waxayna la hadashay gabadha:
– “Gabar yar, sidee ku suurtagashay in aad sidaa u faraxdo adigoo ku jirta xaaladdan adag?”
Samsam waxay dhoolla-caddeysay iyadoo tidhi:
– “Boqoradey, hooyaday waxay i baray in farxadda aysan ka iman waxa aad haysato ee ay ka timaaddo sida aad u aragto nolosha. Mararka qaar, qalbi faraxsan ayaa ka hodan badan boqortooyo dhan.”
Erayadaas waxay ku dheceen qalbiga boqoradda si ka daran sidii fallaar. Waxay xasuusatay in xooggu uusan xal u ahayn dhibaato kasta. Sidaas darteed, waxay billowday qorshe nabadeed.
Qorshaha Nabadda: Wada-Tashi, Is-Cafin iyo Is-Faham
Boqoraddu waxay iclaamisay shir ballaaran oo ay ugu yeertay dhammaan qaybaha bulshada: odayaal, dhalinyaro, haween, culimo, carruur, iyo xitaa dadka saboolka ah. Shirku wuxuu socday muddo toddobaad ah. Qof kastaa wuxuu lahaa fursad uu ku hadlo. Qof walba wuu la hadlay boqoradda si toos ah – waxay dhageysatay cabashadooda, waxay fahantay baahidooda.
Waxay sheegtay in:
“Boqortooyo aan wada jir ku dhisneyn waa sidii geed xididkiisu dhaawacanyahay. Xoog laguma ilaaliyo geed, balse biyo iyo daryeel.”
Qorshaheedii nabadda wuxuu ku salaysnaa:
- In la sameeyo gole wada-tashi joogto ah
- In beel kasta ay yeelato cod siman
- In carruurta lagu baro isku tanaasul, naxariis, iyo run-sheeg
- In la dhiirrigeliyo is-cafin iyo dib-u-heshiin dhab ah
Dadka marka hore way la yaabeen, balse markii la arkay in wax laga beddeli karo xaalada si nabad ah, dadkii way isku yimaadeen, waxayna go’aansadeen inay gacan ku siiyaan boqoradda.
Guul iyo Barwaaqo Dib u Soo Noqotay
Sanad gudahood, Ifraaq waxay u muuqatey sidii boqortooyo cusub. Khilaafaadkii wuu yaraanay, cadaawayaashii bannaanka waxay joojiyeen weerarro, dadka ayaa isku duubmay. Waxaa dib loo dhisay iskuullo, suuqyo, iyo buundooyin. Dhalinyaradii murugaysanayd waxay noqdeen hormuudyo bulsho.
Samsam, gabadhii yar, waxaa loo aqoonsaday gabar yareed geesinimo leh. Boqoraddu waxay siisay fursad ay wax ku barato, waxayna noqotay mid kamid ah qorayaashii ugu caansanaa ee dhaqanka Soomaaliyeed – qoraa ku xeel dheer sheekooyinka caruureed.
Boqoraddu? Waxay noqotay halyeey. Dadka qaar waxay yiraahdaan:
“Boqoraddu waxay xukuntay qalbiyo, ma ahayn kaliya dhul.”
Casharrada Laga Baranayo Sheeko Caruureedaan
- Hoggaan wanaagsan wuxuu bilaabmaa marka aad dhageysato dadka.
- Naxariistu waa mid ka xoog badan xabadda.
- Carruurta iyo dadka saboolka ahna waxay xambaarsan yihiin xikmad muhiim ah.
- Wada hadal iyo is-faham waa furaha horumarka.
Waalidiinta iyo Barayaasha Maxay Ka Baran Karaan?
Waalidiinta:
Sheekadani waxay waalidiinta siineysaa fursad ay carruurtooda ugu baraan qiimaha runta, sabirka, iyo naxariista. Waxay sidoo kale fududeyneysaa wadahadalyo ku saabsan hoggaanka iyo caddaaladda.
Barayaasha:
Waxay u adeegsan karaan sheeko caruureed si ay ardayda uga wadaan doodo, qoraallo falanqeyn ah, iyo in carruurtu abuuraan sheekooyin la mid ah oo ka tarjumaya dhaqanka iyo akhlaaqda wanaagsan.
Gunaanad: Boqorad Qalbi ku Xukumeysay
“Boqoraddii Reer Ifraaq” ma ahayn boqorad kaliya ku guuleysatay dagaallo ama dhismooyin dhaadheer, balse waxay ku guuleysatay qalbiyada dadkeeda. Waxay ahayd hoggaamiye aan adeegsan xoog, balse kalgacal iyo garasho. Sheekadeedu waxay weli ku nool tahay carruurta Soomaaliyeed ee maanta, kuna dhiirrigelisa in ay doortaan waddada nabadda iyo naxariista.
Su’aal: Maxaad adigu ka baratay sheekadan? Ma jiro qof kugu dhiirrigeliyay in aad wax xaliso adigoo adeegsanaya naxariis halkii aad xoog u adeegsan lahayd?
Talo:
Ku dhiirrigeli Sheeko caruureed carruurtaada inay iyaguna qoraan sheekooyin la mid ah, si ay u kobciyaan garaadkooda iyo afkooda hooyo.
